Voorzitter,
In een periode waarin Covid-19 de wereld in zijn greep heeft, er door vele beroepsgroepen dag en nacht wordt gewerkt om bijvoorbeeld de gezondheidszorg op een fantastisch manier draaiende te houden, onze veiligheid te waarborgen, en het openbare leven zo goed als mogelijk draaiende te houden, merken we allemaal dat de economie in de meest brede zin van het woord ontzettend onder druk staat. Het geld dat we in NL hebben vliegt er met een enorme gang uit. En dat merken we, allemaal, en ook gemeenten in NL ontkomen hier niet aan, en dat geldt dus ook voor ons Woudenberg.
We zeggen het allemaal al een tijdje, we gaan een financieel buitengewoon zware periode tegemoet. Natuurlijk waren we allemaal voorbereid, maar als je dan die serieus negatieve resultaten ziet dan wordt pijnlijk duidelijk dat er oplossingen moeten komen, en nog pijnlijker misschien wel, iedereen gaat daar iets van merken. Ingrijpen is geen middel meer maar een doel! En hoe gaan we dat goed, structureel en gedragen doen in Woudenberg in een periode waarin de onderlinge verhoudingen in de Woudenbergse gemeenteraad wel eens beter zijn geweest.
Zoeken we de onderlinge verbinding weer op, of blijven we volharden in de oppositie en coalitie? Wat GBW betreft gaan we voor, het samen aanpakken van de financiële uitdagingen die voor ons liggen, maar voorzitter ‘it takes two to tango’. Samen moeten we voorwaarden scheppen om de Woudenbergse financiën weer op orde te krijgen, samen moeten we zorgen voor een positief toekomstbeeld. Die uitstraling en daadkracht wordt van ons allemaal gevraagd.
De democratie moet uiteraard zijn werk doen, en zal dat ook doen. Wat GBW betreft met een zo groot mogelijke meerderheid met betrekking tot de voorliggende begroting, maar gezien de verhoudingen op dit moment in onze raad is voor GBW een minimale meerderheid ook een meerderheid. Waarom voorzitter, omdat dat de essentie is van democratie.
Willen we een minimale meerderheid met de uitdagingen die voor ons liggen? Nee absoluut niet, we stellen ons dus open en constructief op voorzitter. Voorstellen die leiden tot een beter resultaat m.b.t. de begroting die voor ligt zullen we omarmen, en ik spreek de hoop uit dat dat andersom ook het geval zal zijn. Onze inwoners en ondernemers verdienen dat, zeker als we kijken naar de uitdagingen die voor ons liggen.
Negen deelbesluiten
Het voorliggende raadsvoorstel bestaat uit 9 deelbesluiten (pdf, 356kb). Tezamen moeten deze deelbesluiten leiden tot goedkeuring van de begroting 2021-2024 (pdf, 5.19mb, begroting in een oogopslag pdf 352kb, begroting op de website van gemeente Woudenberg). Uitgangspunt voor de besluitvorming is de drietrapsraket zoals we die hebben benoemd:
- maximale druk op het rijk voor structurele toename van inkomsten van onze gemeente
- bezuinigingen middels een bezuinigingsdialoog met de Woudenbergse samenleving
- Inkomsten verhogen door middel van belastingverhoging.
De 9 deelbesluiten in het raadsvoorstel voorzien in deze drietrapsraket, maar niet in de juiste volgorde in onze optiek. Deelvoorstel 9 zou eigenlijk deelvoorstel genummerd 1 moeten zijn. Dan beginnen we met wat we hebben afgesproken: druk op het rijk, en wel zo maximaal mogelijk!
Vervolgens is de tweede trap van de raket bezuinigingen middels een dialoog met de samenleving, waarbij het zwaartepunt ligt bij programma 1 ‘samenleving’. Terecht, de raad heeft daartoe middels een amendement verzocht. Ook middels een ruimschoots aangenomen amendement is programma 5 dienstverlening onderdeel van de noodzakelijke bezuiniging waar we naar op zoek zijn. Wat ons echter verbaasd heeft is dat de programma’s 2, 3 en 4 geen onderdeel zijn, op dit moment van de bezuinigingsopdracht. De uitleg die ons college hierbij gegeven heeft, o.a. op basis van technische vragen van collega fracties is in basis begrijpelijk, maar dat wil nog niet zeggen dat we het daarmee eens kunnen zijn op voorhand.
De opdracht die meegegeven is omhelst alle programma’s met het zwaartepunt op programma 1, maar met het op dit moment ontbreken van de programma’s 2 t/m 4 ligt het zwaartepunt wel heel letterlijk op programma ‘Samenleving’. Wij zouden het college willen vragen na te denken over een wijze om op dit moment programma 2 t/m 4 niet geheel links te laten liggen.
Het best mogelijke resultaat kan in onze optiek het beste geboekt worden door een integrale aanpak. Wellicht, zo geven wij de suggestie mee, is het mogelijk om in de periode tot de volgende kadernota de organisatie te vragen realistisch haalbare bezuinigingen in de programma’s 2 t/m 4 in kaart te brengen. De uitkomsten kunnen dan wellicht direct worden verwerkt in de kadernota, of als onderligger voor een alsnog uit te voeren dialoog 2 t/m 4 waarbij er dan al wel een realistische financiële richting klaarligt.
Belastingverhoging
Dat brengt ons voorzitter tot de derde trap van de raket inkomsten verhogen door middel van belastingverhoging. Als raad hebben we deze trap als derde benoemd omdat deze het derde middel moet zijn om de begroting sluitend te krijgen. Feitelijk zou dat betekenen dat we pas kunnen gaan nadenken over een belastingverhoging op welke wijze dan ook, en met welke percentages dan ook als de stappen 1 en 2 uit de drietrapsraket gemaakt zijn. Het nadeel is hierbij alleen voorzitter dat de stappen 1 en 2 tijd kosten, tijd die we moeten gebruiken en tijd die ook nodig is om resultaten te bewerkstelligen. De tijd echter om onze begroting, ook al in 2021 positiever te maken is beperkt, en daarom snappen wij de keuze die het college maakt om als onderdeel van de drietrapsraket ook nu al een belastingverhoging mee te nemen in het voorstel dat voorligt.
8,5% OZB-verhoging wordt als uitgangspunt van de besluitvorming bij de raad neergelegd. Wij spreken daar op dit moment nog geen oordeel over uit, anders dat we snappen dat een OZB-verhoging helpt om het begrotingsresultaat al in 2021 te verbeteren. Deze mogelijke OZB-verhoging voorzitter laat tegelijkertijd ook zien dat we de noodzaak om de begroting weer sluitend te krijgen zeer serieus nemen. En moeten nemen als gevolg van financieel rijksbeleid, laten we dat vooral niet vergeten vanavond, volgende week en tijdens de raad als we besluiten nemen. We worden gedwongen te acteren!
Er zijn echter voorzitter meerdere mogelijkheden om het resultaat te beïnvloeden, denk bijvoorbeeld aan de verhoging van de toeristenbelasting. In dat geval zou de uitspraak ‘gelijke monniken gelijke kappen’ kunnen werken. Verhoog, als er sprake gaat zijn van een verhoging, de toeristenbelasting met hetzelfde percentage als de OZB-verhoging. Het is maar een idee voorzitter die wel willen neerleggen op deze beeldvormende commissievergadering.
Herijking gemeentefonds
Voorzitter, een impactvolle keuze moet gemaakt worden m.b.t. de aanstaande herijking van het gemeentefonds. Impactvol voorzitter, omdat de wijze van omgaan met deze aanstaande herijking onder aan de streep maar zo kan bewerkstelligen dat Woudenberg onder toezicht komt te staan van de provincie. Een onwenselijke ontwikkeling.
Maar voorzitter, nog onwenselijker is het om de mogelijke consequenties van deze herijking niet reëel, niet transparant en niet eerlijk op te nemen in de begroting 2021-2024. Het college kiest er in onze ogen terecht voor om 50% van deze herijking op te nemen ten laste van onze begroting en 50% in de risicoparagraaf. Dat de herijking nog met onduidelijkheid is omgeven, niemand weet hoe en mogelijk hoe groot deze herijking zal zijn, moeten we er wel mee dealen. Het helemaal wegstoppen van deze herijking in de risicoparagraaf, zoals wij begrijpen meerdere gemeentes zullen doen betekend dat deze gemeenten later moeten dealen met de consequenties.
Als GBW willen we dat niet. Wij willen de grote financiële opgave waar we voor staan niet voor een deel wegstoppen, maar vol in de aanval gaan om Woudenberg weer financieel gezond te maken, want laten we vaststellen voorzitter, als we er voor zouden kiezen om de herijking van het gemeentefonds 100% te plaatsen in de risicoparagraaf dan verliezen wij alle prikkels voor het onder druk blijven zetten van Den Haag (stap 1 uit onze drietrapsraket) en belangrijker nog, de basis voor de echt noodzakelijke bezuinigingsdialoog valt helemaal weg, want op basis van een begroting waarin de uitwerking van de herijking volledig terecht komt in die risicoparagraaf zal een beeld geven waarin de noodzaak tot een bezuinigingsdialoog niet heel groot meer is, terwijl de financiële problemen dat absoluut wel zijn en blijven, want die herijking gemeentefonds komt toch echt onze kant op, en gunstig gaat die niet zijn voorzitter, die stelling durven wij wel aan.
Wij zijn nieuwsgierig voorzitter hoe de andere fracties is de voorgestelde verdeling herijking gemeentefonds zitten gezien de wijze waarop dit in de begroting wordt voorgesteld.
De bezuinigingsdialoog
En vervolgens voorzitter, de opzet en besluitvorming m.b.t. de bezuinigingsdialoog.
Dat de noodzaak er is om een bezuinigingsdialoog aan te gaan is evident, en zojuist al aanzienlijk aan bod geweest tijdens de beeldvormende bespreking van de voorliggende begroting 2021-2024
In dit agendapunt 12b wordt verder ingezoomd op de bezuinigingsdialoog programma 1 Samenleving en wordt de raad gevraagd een besluit te nemen over de mee te geven kaders inzake het onderwerp Bezuinigingsdialoog programma 1 Samenleving.
Het besluit omvat 3 punten:
- Een bezuinigingsdialoog programma 1 samenleving te starten volgens bijgevoegde procesbeschrijvingDe fractie van GBW kan zich vinden in het starten van de bezuinigingsdialoog programma 1 volgens de bijgevoegde procesbeschrijving. De procesbeschrijving geeft in onze optiek prima weer hoe gewerkt zal gaan worden, welke stappen er doorlopen gaan worden, en wat er uiteindelijk als eindresultaat opgeleverd gaat worden. Goed dat de raad gedurende het gehele proces maximaal aangesloten blijft door het afvaardigen van een lid voor de commissie van begeleiding. De fractie van GBW vaardigt uiteraard graag een lid voor deze commissie af.
- De financiële opgave van de dialoog vast te stellen op €720.000 in 2020 oplopend naar €1.500.000 in 2024Hierbij vroegen wij ons af of we dit al niet besluiten als er in meerderheid ja wordt gezegd tegen deelbesluit 1 m.b.t. het vaststellen van de begroting 2021 – 2024? Anders nemen we mogelijk een dubbel besluit. Zoals aangegeven kan de fractie van GBW zich op dit moment vinden in het vaststellen van de financiële opgave van de dialoog.
- Het meegeven van de volgende kaders:
a) Rekening houden met die onderdelen die hebben deelgenomen aan de gerealiseerde besparing van €250.000
b) Rekening houden met de gedachte achter de transformatie
c) Belastingverhoging als oplossing niet aan de orde
d) Omvang ambtelijk apparaat geen onderdeel van de dialoog
Met alle vier deze kaders kunnen wij instemmen, en de fractie van GBW is ook absoluut geen voorstander van het meegeven van meer kaders dan genoemde. En wel om de volgende reden. De opgave die voorligt en waarbij wij als gemeentebestuur de bevolking vragen om mee te denken en te participeren is zodanig groot, dat het opleggen van meer en inhoudelijke kaders het proces remt en ervoor zorgt dat er niet een totaalbeeld kan worden opgeleverd van alle mogelijkheden binnen programma 1.
Zoals vaker aangegeven door de collega’s van de oppositie: Er moet iets te kiezen zijn. En daarmee kunnen wij zeer instemmen als het gaat over het niet meegeven van meer kaders aan de deelnemers van de dialoog. Dat de uiteindelijke resultaten in het witboek ons als raad de mogelijk geeft om nog keuzes te maken zou fijn zijn, en dat worden dan keuzes vanuit de breedte van hetgeen is opgeleverd door de deelnemers aan de dialoog. Wat GBW betreft dus voorzitter geven wij niet meer kaders mee dan de 4 die zijn opgeschreven in het raadsvoorstel.
Tot zover onze eerste termijn.
Relevante documenten:
